Filosoferen voor leerkrachten / ouders

Wat is filosoferen met kinderen?

Filosoferen met kinderen is samen nadenken en praten over filosofische vragen. Als begeleider of ouder structureer jij het gesprek maar beïnvloed je de uitkomst niet.

Samen filosoferen is een activiteit mét kinderen en geen les vóór kinderen.

Waarom zou je filosoferen met kinderen?

Kinderen filosoferen vaak al spontaan, zonder het te beseffen en met veel plezier. Ze denken na over de wereld die ze al spelend ontdekken en stellen dingen in vraag die wij als ‘normaal’ beschouwen.

Bovendien hebben ze nog niet zo veel vooringenomen ideeën en ligt hun wereld nog helemaal open. Dé perfecte filosofen dus!

Tijdens het filosoferen is het fijn dat kinderen serieus worden genomen. Hun mening is evenveel waard als dat van een volwassene. Het stimuleert hun groei, zowel persoonlijk als emotioneel, waardoor ze sterker in hun schoenen staan. Je kan er dus niet vroeg genoeg mee beginnen.

Hoe kan je filosoferen met kinderen?

Filosoferen met kinderen is makkelijker dan je denkt. Hier vind je alvast enkele tips om je op weg te helpen:

• • Wees niet de alwetende ouder of leerkracht. Als jij alle antwoorden hebt, smoor je het creatief denken van je kinderen in de kiem. Durf twijfel en verbeelding toe te laten, bij hen en bij jezelf.
  • Respecteer het recht op zwijgen.
  • Durf stiltes te laten.
  • Elke mening moet mogelijk zijn. Er zijn geen foute of juiste antwoorden.
  • Maak duidelijke afspraken over het gesprek, zeker in groep. Zorg dat iedereen elkaar laat uitspreken en goed luistert.
  • Stel zo veel mogelijk open vragen. Open vragen waarop geen definitief antwoord mogelijk is zoals ‘Waar komen woorden vandaan?’ of ‘Wat is echt?’ zijn een goed begin van een filosofisch gesprek.

Meer uitgebreide tips en tools vind je op de website van denkkaravaan.

Oefentip

Filosoferen betekent ook durven door te vragen vanuit een open leerhouding. Doorvragen kan je oefenen door middel van een leuk spel dat je in groep kan doen of per twee. Je stelt een vraag aan iemand en die mag niet antwoorden met een antwoord, maar enkel met een vraag. Dat gaat als volgt:

a: Wat is ik?
b: Wat is jij?
a: Ben jij wel echt?
b: is echt iets wat vast staat?
enz.

Doordat je blijft doorvragen daal je steeds dieper af in het onderbewustzijn en vrije associaties. Ook als het over iets compleets anders gaat zoals het weer of regenbogen, of als de vragen weinig met elkaar te maken hebben, is dit een goede manier om je hersens te kraken en je denkspieren los te gooien.

Inspiratievragen

Per hoofdstuk in deze Spot vind je allerlei vragen om te stellen aan kinderen die de voorstelling zagen of zullen zien. Ook met deze onderstaande vragen kan je aan de slag:

• • • Is je IK af?
    • Was je IK er al voor je geboren werd? Was dat dezelfde IK? Waar was je IK dan voor je geboren werd?
    • Wat gebeurt er met je IK als je dood gaat?
    • Wanneer ben je er niet (meer)?
    • Kan jij jezelf zijn? Voel je je ooit niet als jezelf?
    • Zijn er verschillende versies van je IK? Ben je hetzelfde thuis als op school?
    • Ben je het altijd eens met je gedachten? Wanneer wel, wanneer niet?
    • Wat als je met je hoofd ergens anders bent? Ben je er dan?
    • Ben je er als niemand je ziet?

Lees- en kijktips

Deze slideshow vereist JavaScript.