(On)vrijheid
Dictatuur of democratie
Elke samenleving heeft leiders nodig. Maar wie beslist wie die leiders zijn?
In een democratie worden ze door de bevolking gekozen. Iedereen is vrij om zich kandidaat te stellen, iedereen is vrij om te kiezen. In een dictatuur is dat niet zo.
Een dictatuur is een onvrije samenlevingsvorm. De macht is in handen van één persoon of één groep. De leiders verwerven hun macht door het gebruik van geweld of door met geweld te dreigen. Er zijn geen verkiezingen, er is geen vrije meningsuiting, de bevolking wordt onderdrukt. Zo is de dictatuur het tegenovergestelde van de democratie.
In het boek 1984 beschrijft George Orwell een dictatuur, waarbij elk aspect van de samenleving wordt bepaald door de Partij, geleid door Grote Broer.
Opdracht: wereldleider
Stel dat jij een wereldleider bent, hoe zou jij de wereld vormgeven?
Welke samenlevingsvorm verkies jij?
Is er een Partij? Hoe zou die eruit zien en wie hoort er allemaal bij?
Waarom denk je dat deze samenlevingsvorm het beste is voor de wereld en de mensen die er leven?
- Stel 3 hoofdregels op voor deze samenleving.
- Bedenk een slogan en een vlag die de waarden van jouw Partij omschrijft.
- Plant je vlag in een plek in de ruimte. Je krijgt 1 minuut om je ideale samenleving voor te stellen en anderen te overtuigen.
Zijn er verschillen / overeenkomsten? Is er een mogelijkheid tot samenwerking?
Vrijheid of onvrijheid
Er zijn onnoemelijk veel manieren waarop je mensen van hun vrijheid kan beroven. Zo kreeg een Iraans koppel begin februari 2023 tien jaar celstraf nadat de video waarop ze dansten op straat in Teheran viraal ging. Ze werden beschuldigd voor het aanzetten tot corruptie en publieke prostitutie. Deze Instagram-pagina klaagt hun arrestatie aan via sociale media.
Dit is maar een van de vele manieren waarop mensen van hun vrijheid worden beroofd. Herken je dit? Heb je ooit al zoiets meegemaakt?
Opdracht: Privilege Walk
Wat betekent vrijheid voor jou?
Wanneer of waar voel je je vrij?
Is vrijheid doen wat je wil, wanneer je wil?
Door wie of wat wordt jouw vrijheid beperkt?
Je privileges bepalen hoe je vrijheid ervaart in de wereld. Het is belangrijk om je bewust te zijn van je privileges.
DE ‘PRIVILEGE WALK’
Dit is een educatief spel dat tot doel heeft privileges herkenbaar te maken.
BEGIN
Het is cruciaal om voor de start van het spel een veilige omgeving te creëren waarin iedereen zich comfortabel genoeg voelt om persoonlijke antwoorden te delen. Maak duidelijke afspraken in het begin over wat er wel en niet kan. Dit kan samen in groep.
Is er weinig veiligheid, dan kan je ook werken met fictieve personages. Het doel van dit spel is immers niet om mensen te viseren, maar wel om macht en privileges te herkennen, en drempels op te merken. Hier vind je een lijst met personages.
Tip voor de gespreksleider: ga op voorhand eens door de stellingen. Sommige vragen kunnen confronterend of kwetsbaar zijn. Het kan een goed idee zijn om bijvoorbeeld een codewoord af te spreken indien een deelnemer even pauze wil.
SPELREGELS
- Alle deelnemers zetten zich klaar aan de startlijn, op een meter afstand van elkaar.
- Een gespreksleider leest stellingen voor. Afhankelijk van het antwoord zetten de deelnemers een stap naar voren, blijven staan of zetten een stap naar achteren.
- Indien een deelnemer niet wenst te antwoorden, blijft die staan.
- Aan het einde van de sessie wordt duidelijk wie van de deelnemers meer onrecht ervaart dan anderen.
- Het spel wordt gespeeld door stellingen over zichzelf of over fictieve personages te beantwoorden.
WAT HEB JE NODIG?
- een gespreksleider;
- een ruimte om met een groep in te bewegen, met in het midden van de ruimte een lijn getekend of afgeplakt met tape;
- indien van toepassing: kaartjes met daarop een beschrijving van de fictieve personages.
STELLINGEN
1. Als je rechtshandig bent, zet een stap naar voren.
2. Als Nederlands je moedertaal is, zet een stap naar voren.
3. Als minstens een van je ouders een hogere opleiding genoot, zet een stap naar voren.
4. Als je in de kranten of op televisie regelmatig mensen ziet die eruitzien zoals jou, zet een stap naar voren.
5. Als je thuis beschikt over internet, telefoon en televisie, zet een stap naar voren.
6. Als je de geschiedenis van jouw voorouders bestudeerde op school, zet een stap naar voren.
7. Als je je onveilig voelt wanneer je ’s nachts op straat loopt, zet een stap naar achteren.
8. Als je bij je thuis hulp krijgt (bv. een poetshulp of tuinier), zet een stap naar voren.
9. Als je een witte jongen bent, zet een stap naar voren.
10. Als je kledij kan dragen zonder commentaar van anderen, zet een stap naar voren.
11. Als je je soms moet verantwoorden voor je levensbeschouwing of religie, zet een stap naar achteren.
12. Als je ooit gepest of uitgelachen werd om redenen waar je niets aan kon doen, zet een stap naar achteren.
13. Als jouw familie ooit onvrijwillig het moederland moest verlaten, zet een stap naar achteren.
14. Als de politie je al eens gevraagd heeft jouw identiteitspapieren te tonen wanneer je op straat liep, zet een stap naar achteren.
15. Als jouw ouders op het einde van de maand de rekeningen moeilijk kunnen/konden betalen, zet een stap naar achteren.
16. Als je een zichtbare beperking, handicap, leerstoornis of ziekte hebt, zet een stap naar achteren.
17. Als je in het openbaar affectie kan tonen voor een geliefde zonder angst voor geweld of uitlachen, zet een stap voorwaarts.
18. Als je ooit een maaltijd moest overslaan of honger had omdat er geen geld was om eten te kopen, zet een stap naar achteren.
19. Als je je gewaardeerd voelt omwille van de opleiding of werk dat je doet, zet een stap naar voren.
20. Als je minstens één keer per jaar met vakantie kan gaan, zet een stap naar voren.
21. Als je een onzichtbare beperking, handicap, leerstoornis of ziekte hebt, zet een stap naar achteren.
22. Als je ooit niet mocht meedoen omwille van herkomst, kleur, gender, beperking of seksuele oriëntatie, zet een stap naar achteren.
23. Als je ooit geprobeerd hebt om je voorkomen, manieren of gedrag aan te passen om ergens bij te horen, zet een stap naar achteren.
24. Als je ooit racistische opmerkingen hebt gekregen, zet een stap naar achteren.
25. Als je zonder problemen toegang hebt tot medische faciliteiten, zet een stap voorwaarts.
26. Als de cultuur waarin je opgevoed bent ook aanvaard wordt in de samenleving waarin je leeft, zet een stap naar voren.
27. Als je fysiek regelmatig problemen ervaart bij het betreden van openbare gebouwen, zet een stap achterwaarts.
28. Als je ooit een opmerking kreeg omdat je niet snel genoeg je gedachten kon formuleren, zet een stap naar achteren.
29. Als iemand ooit in jouw plaats heeft gesproken terwijl je dit niet wou, zet een stap naar achteren.
30. Als je alleenstaande bent, zet een stap naar achteren.
31. Als je wordt/werd opgevoed door een alleenstaande ouder, zet een stap naar achteren.
32. Als je vakantie krijgt op jouw religieuze feestdagen of de feestdagen van de groep waartoe je jezelf rekent, zet een stap naar voren.
33. Als iemand in jouw gezin lijdt aan een mentale aandoening of langdurige ziekte, zet een stap naar achteren.
34. Als je je ooit te maken kreeg met grensoverschrijdend seksueel gedrag of opmerkingen, zet een stap naar achteren.
35. Als je jezelf ooit ongemakkelijk voelde bij een grap over je herkomst, religie, gender, beperking of seksuele oriëntatie waarbij je niet durfde te reageren, zet een stap naar achteren.
36. Als je kan samen zijn met de persoon waarop je verliefd bent of wordt, zet een stap naar voren.
37. Als er bij je thuis meer dan 50 boeken zijn, zet een stap naar voren.
38. Als je ouders je ooit gewaarschuwd hebben voor racisme, zet een stap achterwaarts.
39. Als je regelmatig nieuwe kledij kan aanschaffen, zet een stap naar voren.
40. Als je je ooit beschaamd voelde om je kledij of je huis, zet een stap naar achteren.
NABESPREKING
- Kijk even rond. Wat is je eerste reactie?
- Vond je het een eerlijk spel?
- Welke onrechtvaardigheden heb je herkend?
- Wat hebben jouw privileges met vrijheid te maken?
