Niets / Het iets en het niets
Dat ik nog heel veel kan worden betekent vooral dat ik nog Niets ben. – Pierre Anthon
De voorstelling Niets is gebaseerd op het bekroonde boek van Janne Teller.
Het begint allemaal met Pierre Anthon, een jongen uit de klas. Op een dag staat hij op, pakt zijn tas en zegt kalm: “Er bestaat niets van betekenis, dat had ik al lang door. En daarom heeft het geen zin om iets te doen, dat heb ik net begrepen.” Hij loopt de klas uit en gaat in een pruimenboom zitten.
Zijn klasgenoten besluiten hem te laten zien dat hij het fout heeft. In een verlaten loods aan de rand van het dorp beginnen ze een Berg van Betekenis te bouwen. Om de beurt moet iemand iets afstaan wat hem of haar dierbaar is. Wat onschuldig begint, krijgt algauw een dramatische wending …
Tip: lees het boek.
Zowel het oorspronkelijke boek als de theaterbewerking door Freek Vielen stellen grote vragen over het bestaan.
- Zijn er meer zinvolle dan zinloze dingen in het leven?
- Is mens zijn eigenlijk wel zo bijzonder?
zin | in | niets
Een schijnbaar eenvoudig woord als ‘niets’ kan ook vragen oproepen. Als je er maar lang genoeg naar staart en over nadenkt.
Kan je volgende uitspraken op verschillende manieren begrijpen?
Wat is je favoriete uitspraak en waarom?
Niets = niets?
Bestaat er zoiets als ‘niets’? Kan je ‘niets’ een vorm geven?
Een heleboel kunstenaars stelden zich die vraag al. Dat ‘iets’ kan boeien, dat spreekt voor zich.
Maar ‘niets’ interessant en tastbaar maken, dat is het onmogelijke proberen, niet?
Niets in beeld.
Wat zie je? Of wat denk je te zien? Druk op de pijltjes links en rechts en probeer te verwoorden hoe de kunstenaar ‘niets’ heeft proberen vangen in zijn of haar kunstwerk.
Niets in klank.
‘Niets’ in klank, dat is oorverdovende stilte, toch?
In het volgende filmfragment zie je de componist John Cage een fragment uit zijn muziekstuk 4’33’’ opvoeren.
…
Cage schreef een partituur die exact 4 minuten en 33 seconden uit alleen maar stilte bestaat. Hij doet je je oren spitsen voor alles wat er al aan geluid in je omgeving aanwezig is. Met 4’33” maakte John Cage een verklanking van de White Paintings van de schilder Robert Rauschenberg.
Niets in Japan
In Japan spreken ze over ‘ma‘ om de lege ruimte of ‘het niets’ tussen de dingen in te benoemen. Volgens hen is die minstens even belangrijk als hetgeen je wel kan zien en voelen.
“Muren met ramen en deuren vormen het huis, maar de ruimte daartussen is de essentie van het huis”– Japanse wijsheid
…
Iets = een berg van betekenis.
Pierre Anthon verkondigt tegenover zijn klasgenoten dat er niets van betekenis is. Zijn klasgenoten proberen hem van het tegendeel te overtuigen. Samen maken ze een ‘Berg van betekenis’.
Onderzoek hoe voorwerpen betekenis hebben of krijgen en maak je eigen ‘Berg van betekenis‘.
Stap 1: kies een aantal willekeurige voorwerpen uit en leg ze samen.
Hoe belangrijk zijn deze voorwerpen? Welke zijn overbodig en welke absoluut niet? Kan iets dat eerst geen betekenis had wel betekenis krijgen?
stap 2: rangschik deze voorwerpen van minst naar meest betekenisvol.
Op basis waarvan maak je je keuzes?
stap 3: laat een huisgenoot 3 voorwerpen uitkiezen die zo de vuilnisbak in mogen volgens hem of haar.
Heeft iets wat voor jou betekenis heeft ook betekenis voor een ander?
Kan je iets wat je dierbaar is afstaan en wat als dat echt moet?
Iets of niets?
Als je gelooft dat niets echt zin heeft dan voel je je zwaar, misschien zelfs ziek. Je kan op zoek gaan naar spullen om er een betekenis aan te geven. Maar als je te fanatiek spullen gaat verzamelen kom je ook in de problemen.
Wat is de oplossing: kies je voor ‘iets’ of ‘niets’?
Waarom zou je die vraag willen beantwoorden?
Waarom willen we op elke vraag die gesteld wordt een antwoord bedenken?
- Stel deze vraag eens in je hoofd.
- Antwoord met een nieuwe vraag in plaats van met een antwoord.
- En ook die vraag beantwoord je met een nieuwe vraag.
Je staat versteld van waar je hoofd je heen kan brengen.
Hebben deze opdrachten je hersenen doen kraken? Dat is maar goed ook. Iets in vraag stellen kan altijd en daar is niks mis mee. Het is gezond.
Zin in meer?
Je gaat naar school om werk te krijgen, en je werkt om vrij te krijgen. Je kan eigenlijk beter meteen vrij nemen. -Pierre Anthon
Tijd voor ontspanning. Bekijk de volledige voorstelling van Niets!
