King Lear / Fake news
Een geruchtje verspreiden …
King Lear is een koningsdrama van William Shakespeare. Deze bekende tragedie vertelt het verhaal van de oude koning Lear, die zijn rijk over zijn drie dochters wil verdelen. Maar zoals het Shakespeare betaamt, loopt alles al meteen grondig mis. Macht, moord, verraad, jaloezie, veldslagen … volgen elkaar in sneltempo op.
Edmund, één van de personages, zet een geheim wapen in: hij verspreidt valse geruchten om verwarring en achterdocht te zaaien.rm.
In het fragment hieronder zie je hoe Edmund dit doet. Zijn personage heeft lak aan politiek. Het liefst van al blaast hij alles op of laat hij iedereen elkaar afmaken. ‘Het geruchtje’ dat hij verspreidt heeft grote gevolgen.
Wat is fake news?
Heb jij ook op Facebook gelezen dat je kan testen of je corona hebt door je adem tien tellen in te houden? → fake news
Lookwater gorgelen of alcohol drinken zou je tegen besmetting kunnen beschermen. → fake news
Fake news of nepnieuws is een met opzet verspreid nieuwsbericht of nieuwtje dat niet waar is. Meestal is het geschreven door iemand die de publieke opinie wil beïnvloeden, omdat die anderen wil overtuigen van een mening. Fake news speelt handig in op complottheorieën of propaganda.
Nep berichten als deze zouden een grote impact hebben gehad op het stemgedrag van de Amerikanen tijdens de presidentsverkiezingen in 2016. Als je dit zou factchecken (door de google-machine haalt bijvoorbeeld) zou je meteen begrijpen dat Denzel Washington helemaal geen Trump-aanhanger is.
Is fake news gevaarlijk?
Net zoals in King Lear kan het verspreiden van fake news gevaarlijk zijn en grote gevolgen hebben.
Nepnieuws wil mensen vaak bewust misleiden en beïnvloeden.
Hier lees je er meer over.
Hoe herken je fake news?
Uit een recente bevraging van de Arteveldehogeschool blijkt dat ouders een grote rol spelen bij het ontmaskeren van fake news. 21,5 % van de ouders sloeg erin om uit een reeks nieuwsberichten de valse eruit te halen. Slechts 3 % van de jongeren kon dit ook.
Geloof dus in de eerste plaats niet zomaar alles wat er op social media verschijnt.
De eerste verontrustende signalen:
- Anonieme auteur
- Veel uitroeptekens
- Veel woorden in hoofdletters
- Schrijffouten
- “Dit is GEEN hoax”
Klik hier voor meer tips.
Deep fake
Fake news is van alle tijden, maar door de technologie van vandaag kent het ongekende mogelijkheden. ‘Deep fake’ is daar het meest krankzinnige maar heel concrete voorbeeld van. Een deep fake bericht legt woorden in de mond van iemand anders. En zelfs zijn bewegingen worden vervalst. Vaak doen ze dit met een iemand die je vertrouwt, waardoor je het gemakkelijk voor waar aanneemt. Maar niets is minder waar.
In dit fragment uit Control Pedro (een tv-programma) wordt het principe op een ludieke manier uitgelegd. Maar dat ‘deep fake’ als een krachtig wapen kan worden ingezet om de publieke opinie te beïnvloeden, zie je in dit fragment.
Het is niet toevallig dat veel van de fake news en deep fake voorbeelden uit Amerikaanse politieke wereld komen. Donald Trump
gebruikt het begrip om berichtgeving die zijn beleid bekritiseert, verdacht te maken. Omgekeerd gebruikte zijn campagneteam fake-news-berichten om kiezers te beïnvloeden. Het internet loopt over van voorbeelden. Google ‘fake news’ + ‘Trump’ en je kan kiezen uit honderden berichten.
Kunstenaar Conor Collins maakte er een werk over.
Verzin je eigen fake news
Opdracht 1
Verzin een vals nieuwtje dat je wil posten op social media. Zo eentje dat snel zal worden opgepikt en geloofd door het grote publiek.
Hoe?
- Wees kort en bondig.
- Kies voor twee juiste hashtags eronder
- Denk eraan dat dit bericht best gaat over een thema dat de mensen op dit moment interesseert
- Of zorg ervoor dat het groot nieuws is
Verschillende leden van Vlaams Belang deelden een filmpje op Twitter, waarin
migranten te zien zijn die een weg blokkeren in Calais. Nadien bleek dat het filmpje niet in Calais was opgenomen en dat de mensen in beeld geen immigranten waren.
→ fake news
Opdracht 2
Zoek in bestaande artikels (uit kranten, tijdschriften, reclameblaadjes …) verschillende woorden en stukken uit zinnen die je met elkaar verbindt tot nieuwe zinnen. Knip en plak de woorden zo aan elkaar dat je een nieuwe boodschap krijgt, een valse boodschap. Laat je inspireren door de volgende vroege werken van kunstenaar Keith Haring.
Opdracht 3
Werk je fake news bericht uit opdracht 1 of 2 uit tot een krantenartikel.
Tip: Wees steeds gedetailleerd. Vermeld bijvoorbeeld bij je verzonnen getuigen voornaam, familienaam en leeftijd. Vermeld een verzonnen tijdstip of plaats.
Zin in meer?
Bekijk de volledige voorstelling van King Lear!
